Του κ. Ιωάννου Ν. Παπαμιχαλάκη*
Το Συμβούλιο της Ευρώπης τάχθηκε υπέρ της χρήσης του τίτλου «Οικουμενικό». Το γεγονός αυτό φέρει στην επικαιρότητα την παράθεση στοιχείων, αφενός της ανύψωσης ενδοεκκλησιαστικά σε «Οικουμενικό», το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και αφετέρου της αναγνώρισής του σαν νομικής οντότητας δημόσιου διεθνούς δικαίου.
Η αφετηρία στο Οικουμενικό προβάδισμα
Η Αλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους εγκαινιάζει μια νέα περίοδο για το κέντρο της Ορθοδοξίας. Ο Μωάμεθ ο Β’ ο Πορθητής, ικανότατος πολιτικός ηγέτης, καθόρισε προς το συμφέρον της οθωμανικής πλέον αυτοκρατορίας τις σχέσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη με την τουρκική πολιτεία. Οι ορθόδοξοι χριστιανοί θεωρήθηκαν μια ιδιαίτερη ομάδα ή έθνος και ο πατριάρχης ο αρχηγός ή εθνάρχης (μιέτ μπασί). Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί είχαν κατά κάποιο τρόπο μια εσωτερική αυτονομία, όχι μόνο στον θρησκευτικό τομέα, αλλά και στον οικογενειακό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό.
Ο Πατριάρχης θεωρείτο υπεύθυνος έναντι της πολιτείας. Επίσης, η πολιτεία εξέδιδε νόμους για τα εκκλησιαστικά
ζητήματα.
Ηταν η αφετηρία για την διαμόρφωση έκτοτε του εσωτερικού δημοσίου δικαίου της χώρας. Η δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επεκτεινόταν και σε αυτό υπάγονταν όλοι οι Ορθόδοξοι χριστιανοί που ευρίσκοντο εντός της οθωμανικής αυτοκρατορίας εκτός βέβαια εκείνων που ζούσαν σε περιοχές όπου δικαιοδοσία είχαν τα άλλα πατριαρχεία της Ανατολής και της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κύπρου. Ακόμη στον Οικουμενικό θρόνο ανήκαν και οι Ορθόδοξοι χριστιανοί που ζούσαν εκτός των ορίων της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αξιόλογα ορθόδοξα κέντρα υπήρχαν στη Βενετία, όπου κτίσθηκε και ο περίλαμπρος ναός του Αγίου Γεωργίου, στη Γαλλία, κ.α.
Ο κατάλογος του ΙΕ’ αιώνα εμφανίζει τις αρμοδιότητες στις επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου. Η πρώτη Μητρόπολη που ιδρύθηκε στη Δύση ήταν η Φιλαδελφείας και ο Μητροπολίτης που είχε έδρα τη Βενετία ονομαζόταν πρόεδρος της Βενετίας και έξαρχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Κατά τον ΙΘ’ αιώνα στις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, ακόμη και της Αυστραλίας, ιδρύονται από Ορθόδοξους μετανάστες νέες Μητροπόλεις, Αρχιεπισκοπές, Επισκοπές, Εξαρχίες και παροικίες που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, γεγονός που το καθιστά κέντρο Ορθοδοξίας.
Ο Πατριάρχης φέρει τον επίσημο τίτλο «Χ ελέω Θεού αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης».
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την εκάστοτε τουρκική κυβέρνηση θεωρείται μειονότητα. Ετσι έχει την τύχη των άλλων μειονοτήτων. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1984 το προεδρείο του Συμβουλίου της Ευρώπης ασχολείται με την προσφυγή 16 χωρών μελών εναντίον της Τουρκίας για καταπίεση εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων. Το 1971 οι Τούρκοι έκλεισαν τη Σχολή της Χάλκης παραβιάζοντας το άρθρο 40 της Συνθήκης της Λωζάνης.
Με την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1984, να ασχοληθεί με τις θρησκευτικές μειονότητες, προβλήθηκε διεθνώς το κλείσιμο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης σαν πλήγμα για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δεδομένου ότι η Σχολή της Χάλκης αποτελούσε τον τροφοδότη των Κληρικών του Πατριαρχείου, με συνέπεια να στερείται πλέον της δυνατότητας επάνδρωσης με αποφοίτους της Σχολής.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, εκλέχτηκε ως 270ός στη σειρά των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως, το 1991, σε μια περίοδο μεταβολών και παγκόσμιων ανακατατάξεων και βίας, επιβαρυνομένων με την αλόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή.
Οι διαμορφωθείσες νέες μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ενωση, ενωρίτερα ο ΟΗΕ και η Αφρική, παρέμειναν αμετάκλητοι στην κληρονομηθείσα τάξη σε ότι αφορά το προβάδισμα και την αναγνώριση των ιστορικών θρησκευτικών δικαιωμάτων, στην άσκηση των οποίων έχουν τα θρησκευτικά κέντρα της Δύσης με την Αγία Εδρα και της Ανατολής με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Κατά την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα, με την εκλογή του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, και την ενεργό ηγετική παρουσία Του στα κέντρα λήψης αποφάσεων περί τα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά θέματα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την διαθέσιμη ιστορική εμπειρία και την εσωτερική και διεθνή του υπόσταση, αναδεικνύεται υπολογίσιμη οντότητα.
Η διαμεσολάβηση της θρησκείας ενίσχυε την εφαρμογή των μέτρων πρόνοιας αλλά και καταστολής με την διακρίνουσα αυτή πνευματική ηπιότητα. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπήρξε ο ζητούμενος Ηγέτης, όπως απέδειξαν οι αναπτυχθείσες σχέσεις μεταξύ των Οργανισμών, που είναι επιφορτισμένοι με ρυθμιστικούς ρόλους για την συνεργασία των λαών, που αποφορτίζει την βία και συμβάλλει στην ειρήνευση και την αναζήτηση λύσεων, στην επιβάρυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που οδηγούν στην καταστροφή του βιοοικοσυστήματος.
Εκ των πραγμάτων η διαθρησκειακή συμβολή στα σύγχρονα αδιέξοδα έθεσε τη δυναμική της διάθεση στην κατανόηση των αιτιών, που υποκρύπτουν ανωμαλίες εκδηλούμενες με κάθε μέσο, άσχετο στην τάξη, που διακρίνει την ειρηνική διαβίωση των λαών.Σε δύσκολες ώρες η προσφορά των θρησκειών, του Χριστιανισμού, του Ιουδαϊσμού, του Μωαμεθανισμού κλπ. ήταν περισσότερο από ευπρόσδεκτη. Χωρίς συζητήσεις, ανατέθηκε η ευθύνη οργάνωσης και συντονισμού διαθρησκειακής Συνάντησης, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, οι εμπειρίες του οποίου από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών κ.α. στην επιτυχία συναντήσεων χρονολογούνται από μακρού και του οποίου η κορυφή, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, απολαμβάνει της ηγετικής εκτίμησης.
Ύστερα από απόφαση-έγγραφο της Commission Europeenne - Cellule de Prospective, Jerome Vignon, Conseiller principal, Bruxelles, le 24 juin 1994, JV/ML/bp (94) 1713, παρακαλείται «προς διορισμόν και εγκατάστασιν παρά τη έδρα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως μονίμου αντιπροσωπείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έχομεν ευσεβάστως να Σας προτείνωμεν δια το 1997».
Σημειώνεται εδώ ότι μόνιμη αντιπροσωπεία έχουν μόνο τα Κράτη Μέλη της Ε.Ε., προκύπτει και προέχει δηλαδή η συνέχεια της νομικής οντότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το Διεθνές Δίκαιο και της συμμετοχής του σε διεθνείς Οργανισμούς, μέλη των οποίων είναι Κράτη.
Ηδη και η Τουρκία, χάρη στην πολιτική βούληση της κυβέρνησης Ερντογάν έκανε ένα βήμα αποκατάστασης αδικίας και συμμορφούμενη με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΟΔΑΔ), επέστρεψε το Εθνικό Ορφανοτροφείο Πριγκήπου στο μόνιμο ιδιοκτήτη του, το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Σε δηλώσεις τους οι δικηγόροι του Πατριαρχείου σημείωσαν ότι η επανεγγραφή στο όνομα του Οικουμενικού Πατριαρχείου σημαίνει και έμμεση αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας, που αρνούνται να αναγνωρίσουν οι κρατικές αρχές της χώρας. («Ανατολή», Νοέμβριος 2010).
«Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι ταγμένο στον καλό αγώνα για θρησκευτική ελευθερία για όλους τους λαούς του κόσμου, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς προκαταλήψεις», σημείωσε στο μήνυμά του προς τους συνέδρους ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Η αφετηρία στο Οικουμενικό προβάδισμα
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο καλείται πρώτο στη σειρά από τα τέσσερα Ορθόδοξα Πατριαρχεία της Ανατολής, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη και από τον ΣΤ’ αιώνα φέρει τον τίτλο Οικουμενικό. Αποτελεί το κέντρο της Ορθοδοξίας, σύνδεσμο των Ορθόδοξων Εκκλησιών με τον καθαγιασμό κατά προνόμιο και διανομή του Αγίου Μύρου και κατά την νόμιμο τάξη, διαιτητή επιλύοντα κάθε διαφορά που ανακύπτει στο εσωτερικό Ορθόδοξης Εκκλησίας ή μεταξύ Ορθόδοξων Εκκλησιών.
Οπως ήταν φυσικό η Νέα Ρώμη, ως πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, κατέστη ισχυρό πολιτικό και πνευματικό κέντρο. Ανάλογη θέση έλαβε και στα εκκλησιαστικά πράγματα. Ο επισκοπικός, άσημος ως τότε, Θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως, αποκτά ιδιαίτερη αίγλη. Από τη σύγκλιση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας, συμπεραίνεται ότι ο τότε επίσκοπος Αλέξανδρος (314-336) είχε ενεργό συμμετοχή και ανέπτυξε πρωτοβουλίες μεταξύ των 318 πατέρων που πήραν μέρος.
Το Πατριαρχείο συνεξελίσσεται με την ανάπτυξη της Κωνσταντινούπολης, με επακόλουθο ο επισκοπικός θρόνος να συνδέεται και συνεχώς να αναβαθμίζει την παρουσία του στο χώρο της αυτοκρατορίας. Ακολούθησαν οι αποφάσεις της Β’ Οικουμενικής Συνόδου οι οποίες συμπεριελήφθηκαν στον Γ’ κανόνα και εξισώνουν τον επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος «έχειν τα πρεσβεία τιμής μετά τον Ρώμης επίσκοπον, δια το είναι αυτήν νέαν Ρώμην».
Η Σύνοδος όμως που καθόρισε, το πλαίσιο της εκκλησιαστικής οργάνωσης της Ανατολής, είναι η Δ’ Οικουμενική της Χαλκηδόνας (451). Επίσημα τότε παραχωρήθηκαν με τον ΚΗ’ κανόνα προνόμια, ίσα με της παλαιάς Ρώμης. Εν τω μεταξύ ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος με νόμο επεκτείνει τη δικαιοδοσία του επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως προσαρτίζοντας τη Βαλκανική Χερσόνησο. Θέσπισε ακόμη να μη χειροτονείται επίσκοπος στις περιοχές της Θράκης και της Ασίας χωρίς τη συγκατάθεση του επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.
Η δικαιοδοσία του Κωνσταντινουπόλεως συνέπιπτε περίπου με την πολιτική διοίκηση του ανατολικού τμήματος του ρωμαϊκού κράτους, των οποίων προΐστατο ύπαρχος με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Ετσι ο πάπας Ρώμης περιορίσθηκε στη Δύση, ενώ η Ανατολή οργάνωσε μια ιδιαίτερη εκκλησιαστική πραγματικότητα. Από τότε υπήρξαν δύο εκκλησιαστικά κέντρα. Τον ΣΤ’ αιώνα ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης ο Νηστευτής λαμβάνει τον τίτλο Οικουμενικός.
Το 518 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης ο Καππαδόκης προσφωνείται από τον κλήρο και τους
μοναχούς Αντιοχείας «πατήρ πατέρων, αρχιεπίσκοπος και οικουμενικός πατριάρχης». Η επιβολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη χριστιανική συνείδηση δεν άργησε να επιτευχθεί.Οπως ήταν φυσικό η Νέα Ρώμη, ως πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, κατέστη ισχυρό πολιτικό και πνευματικό κέντρο. Ανάλογη θέση έλαβε και στα εκκλησιαστικά πράγματα. Ο επισκοπικός, άσημος ως τότε, Θρόνος της Κωνσταντινουπόλεως, αποκτά ιδιαίτερη αίγλη. Από τη σύγκλιση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας, συμπεραίνεται ότι ο τότε επίσκοπος Αλέξανδρος (314-336) είχε ενεργό συμμετοχή και ανέπτυξε πρωτοβουλίες μεταξύ των 318 πατέρων που πήραν μέρος.
Το Πατριαρχείο συνεξελίσσεται με την ανάπτυξη της Κωνσταντινούπολης, με επακόλουθο ο επισκοπικός θρόνος να συνδέεται και συνεχώς να αναβαθμίζει την παρουσία του στο χώρο της αυτοκρατορίας. Ακολούθησαν οι αποφάσεις της Β’ Οικουμενικής Συνόδου οι οποίες συμπεριελήφθηκαν στον Γ’ κανόνα και εξισώνουν τον επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος «έχειν τα πρεσβεία τιμής μετά τον Ρώμης επίσκοπον, δια το είναι αυτήν νέαν Ρώμην».Η Σύνοδος όμως που καθόρισε, το πλαίσιο της εκκλησιαστικής οργάνωσης της Ανατολής, είναι η Δ’ Οικουμενική της Χαλκηδόνας (451). Επίσημα τότε παραχωρήθηκαν με τον ΚΗ’ κανόνα προνόμια, ίσα με της παλαιάς Ρώμης. Εν τω μεταξύ ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος με νόμο επεκτείνει τη δικαιοδοσία του επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως προσαρτίζοντας τη Βαλκανική Χερσόνησο. Θέσπισε ακόμη να μη χειροτονείται επίσκοπος στις περιοχές της Θράκης και της Ασίας χωρίς τη συγκατάθεση του επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.
Η δικαιοδοσία του Κωνσταντινουπόλεως συνέπιπτε περίπου με την πολιτική διοίκηση του ανατολικού τμήματος του ρωμαϊκού κράτους, των οποίων προΐστατο ύπαρχος με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Ετσι ο πάπας Ρώμης περιορίσθηκε στη Δύση, ενώ η Ανατολή οργάνωσε μια ιδιαίτερη εκκλησιαστική πραγματικότητα. Από τότε υπήρξαν δύο εκκλησιαστικά κέντρα. Τον ΣΤ’ αιώνα ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης ο Νηστευτής λαμβάνει τον τίτλο Οικουμενικός.
Το 518 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης ο Καππαδόκης προσφωνείται από τον κλήρο και τους
Η Αλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους εγκαινιάζει μια νέα περίοδο για το κέντρο της Ορθοδοξίας. Ο Μωάμεθ ο Β’ ο Πορθητής, ικανότατος πολιτικός ηγέτης, καθόρισε προς το συμφέρον της οθωμανικής πλέον αυτοκρατορίας τις σχέσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη με την τουρκική πολιτεία. Οι ορθόδοξοι χριστιανοί θεωρήθηκαν μια ιδιαίτερη ομάδα ή έθνος και ο πατριάρχης ο αρχηγός ή εθνάρχης (μιέτ μπασί). Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί είχαν κατά κάποιο τρόπο μια εσωτερική αυτονομία, όχι μόνο στον θρησκευτικό τομέα, αλλά και στον οικογενειακό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό.
Ο Πατριάρχης θεωρείτο υπεύθυνος έναντι της πολιτείας. Επίσης, η πολιτεία εξέδιδε νόμους για τα εκκλησιαστικά
ζητήματα.
Ηταν η αφετηρία για την διαμόρφωση έκτοτε του εσωτερικού δημοσίου δικαίου της χώρας. Η δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επεκτεινόταν και σε αυτό υπάγονταν όλοι οι Ορθόδοξοι χριστιανοί που ευρίσκοντο εντός της οθωμανικής αυτοκρατορίας εκτός βέβαια εκείνων που ζούσαν σε περιοχές όπου δικαιοδοσία είχαν τα άλλα πατριαρχεία της Ανατολής και της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κύπρου. Ακόμη στον Οικουμενικό θρόνο ανήκαν και οι Ορθόδοξοι χριστιανοί που ζούσαν εκτός των ορίων της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αξιόλογα ορθόδοξα κέντρα υπήρχαν στη Βενετία, όπου κτίσθηκε και ο περίλαμπρος ναός του Αγίου Γεωργίου, στη Γαλλία, κ.α.
Ο κατάλογος του ΙΕ’ αιώνα εμφανίζει τις αρμοδιότητες στις επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου. Η πρώτη Μητρόπολη που ιδρύθηκε στη Δύση ήταν η Φιλαδελφείας και ο Μητροπολίτης που είχε έδρα τη Βενετία ονομαζόταν πρόεδρος της Βενετίας και έξαρχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.Κατά τον ΙΘ’ αιώνα στις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, ακόμη και της Αυστραλίας, ιδρύονται από Ορθόδοξους μετανάστες νέες Μητροπόλεις, Αρχιεπισκοπές, Επισκοπές, Εξαρχίες και παροικίες που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, γεγονός που το καθιστά κέντρο Ορθοδοξίας.
Ο Πατριάρχης φέρει τον επίσημο τίτλο «Χ ελέω Θεού αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης».
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την εκάστοτε τουρκική κυβέρνηση θεωρείται μειονότητα. Ετσι έχει την τύχη των άλλων μειονοτήτων. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1984 το προεδρείο του Συμβουλίου της Ευρώπης ασχολείται με την προσφυγή 16 χωρών μελών εναντίον της Τουρκίας για καταπίεση εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων. Το 1971 οι Τούρκοι έκλεισαν τη Σχολή της Χάλκης παραβιάζοντας το άρθρο 40 της Συνθήκης της Λωζάνης.
Με την απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης το 1984, να ασχοληθεί με τις θρησκευτικές μειονότητες, προβλήθηκε διεθνώς το κλείσιμο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης σαν πλήγμα για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δεδομένου ότι η Σχολή της Χάλκης αποτελούσε τον τροφοδότη των Κληρικών του Πατριαρχείου, με συνέπεια να στερείται πλέον της δυνατότητας επάνδρωσης με αποφοίτους της Σχολής.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η διεθνής έννομη τάξη
Από την παράθεση, με κάθε συντομία, ιστορικών στοιχείων που αφορούν αφενός απαρέγκλητες αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, εκ των οποίων κατέχει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τον τίτλο Οικουμενικός, και αφετέρου την εντός της νομίμου τάξης, όπως αυτή ιστορικά διαμορφώθηκε, ανέκαθεν το Πατριαρχείο έτυχε αναγνώρισης σαν γηγενής ύψιστος εκκλησιαστικός οργανισμός.
Τα δικαιώματα και οι αρμοδιότητες του Οικουμενικού Πατριαρχείου οφείλονται στα κεκτημένα του, όπως παράγονται κυρίως από τις μετακινήσεις και ανακατατάξεις Ορθοδόξων πληθυσμών που οδήγησαν σε μεγενθύσεις αρμοδιοτήτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου πέραν των ορίων της έδρας του.
Τοιουτοτρόπως εκ των πραγμάτων ανεφύησαν ζητήματα σχέσεων διεθνούς και εσωτερικού δημοσίου δικαίου, πρακτικού ενδιαφέροντος, προκειμένου να επιτευχθεί διακανονισμός ώστε η άσκηση των αρμοδιοτήτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκτός των ορίων της έδρας του, επί των ανά τον κόσμον υπηρεσιών αυτού, των Μητροπόλεων, παραμένει επιτρεπτή, ανεμπόδιστος, κυρίως παραδεκτή.
Παρά το γεγονός ότι το Διεθνές και Εσωτερικό Δίκαιο αποτελούν διαφορετικές έννομες τάξεις, οι οποίες είναι συγγενείς και ανεξάρτητοι, συναντώνται όμως και αλληλοκατανοούνται στα πλαίσια της θέσπισης αρχών και κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν την βούληση περισσοτέρων κρατών, επί θεμάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινής πνευματικής φύσης.
Αρα το Διεθνές Δίκαιο και το Εσωτερικό Δημόσιο Δίκαιο εφαρμόζονται ανεξάρτητα, συνυπάρχουν δε, έστω και αντίθετα, όταν και όπως συνέβαλλαν στην θέσπιση υπερκείμενων αρχών ως κανόνων διεθνούς ισχύος.
Πάντως, οι παραδεκτοί κανόνες του Διεθνούς Δικαίου αποτελούν μέρος του εσωτερικού Δικαίου, χωρίς πρωτεία αλλά με ίση ισχύ.
Το ερέθισμα για την σύνταξη του δημοσιεύματος σήμερα, προήλθε από την πρόσφατη ανακοίνωση του Συμβουλίου της Ευρώπης που τάχθηκε υπέρ της χρήσης του τίτλου «Οικουμενικό» από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Μετά από την εξιστόρηση της καθιέρωσης του τίτλου «Οικουμενικόν Πατριαρχείον» και του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως «Οικουμενικού Πατριάρχη», σύννομο ήταν να υπάρχει συνεργασία με διεθνή όργανα και πολιτειακούς παράγοντες διαχρονικά, ανεμπόδιστη δε ήταν η συνεκτίμησή του μεταξύ των εν ενεργεία αναγνωρισμένων Ηγετών, κατά την αξιολόγηση των οποίων πρόσφατα μάλιστα, μεταξύ εκατό ηγετών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήλθε ενδέκατος, όπως η δημοσίευση του εξωφύλλου του διεθνούς περιοδικού «Times» πρόταξε.
Προκειμένου η κοινότητα συμφερόντων μεταξύ των πολιτειών να υπηρετείται εκτός της διπλωματίας, οδήγησε στην δημιουργία οργάνων που τίθενται στην διάθεση της διεθνούς κοινωνίας.
Οι διεθνείς οργανισμοί προκειμένου να προκαλούν έγκυρες αποφάσεις οφειλόμενες σε συνεργασίες με εξωπολιτειακού χαρακτήρα νομικές οντότητες, που δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις κρατών, βασίζονται στις παραδεκτές, ανάλογες, ικανότητες αυτοδιοικούμενων αρχών, τις οποίες το Διεθνές Δίκαιο χαρακτηρίζει σαν ιδιόρυθμα υποκείμενα.
Μεταξύ των απαριθμουμένων στην κατηγορία αυτή υπάγονται «η Αγία Εδρα» που έχει κυριαρχία, εσωτερική και εξωτερική επί της πόλεως του Βατικανού, του Πάπα αναγνωρισθέντος ως Αρχηγού του Κράτους του Βατικανού, απολάβοντος δικαιοπρακτική ικανότητα και του δικαιώματος της ενεργητικής πρεσβεύσεως» (Γ. Ζωτιάδης, Διεθνές Δημόσιον Δίκαιον). Η εξουσία την οποία ασκεί ο Πάπας είναι μεν κοσμική, ασκείται όμως προς εξασφάλιση της πνευματικής ανεξαρτησίας της Αγίας Εδρας.
Στη σειρά των απαριθμουμένων Υποκειμένων του Διεθνούς Δικαίου ακολουθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο απολαμβάνει θρησκευτικών προνομίων που παρεχωρήθησαν από Οικουμενικές Συνόδους («Βουλές» της Ορθοδοξίας), αλλά και από την αναγνώριση κατ’ αρχήν νομικής ικανότητας από το Οθωμανικό Δίκαιο από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή, το 1453, οφειλομένη στην αναγνώριση, από τον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο, πολιτικών, θρησκευτικών, διοικητικών και δικαστικών προνομίων.
Σημειώνεται εδώ ότι τα αρχικά αυτά προνόμια, Εσωτερικού Οθωμανικού Δημοσίου Δικαίου, μετατράπηκαν σε διεθνή με την συμπεριέλευση του νομικού καθεστώτος του Οικουμενικού Πατριαρχείου μεταξύ των ζητημάτων διεθνούς ενδιαφέροντος.
Το καθεστώς των προνομίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της διεθνούς συνεργασίας διατηρήθηκε και με συνθήκη το 1774 κατά την οποία υποσχέθηκε η Υψηλή Πύλη «διαρκή προστασία της Χριστιανικής Θρησκείας και της Εκκλησίας αυτής».
Και συνεχίζεται επί αιώνες αναγνώρισης προνομίων στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ώστε να συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις εκείνες που επέβαλαν στο Διεθνές Δίκαιο να το περιλαμβάνει στην κατηγορία των Ιδιορρύθμων Υποκειμένων, μάλιστα στη σειρά αμέσως μετά την Αγία Εδρα.
Το 1856 η Συνθήκη των Παρισίων περιέχει δήλωση των (μεγάλων) Δυνάμεων κατά την οποία διαπιστώνεται «η μέγιστη αξία» της ανακοίνωσης της Πύλης, έκδοσης νόμου, με τον οποίο αναγνωρίσθηκαν και πάλι νέα προνόμια (σε μη μουσουλμανικές κοινότητες) τα οποία και (αυτό έχει ενδιαφέρον) τέθηκαν υπό την προστασία των Δυνάμεων.
Το 1923 στα πρακτικά της Συνθήκης της Λωζάνης με δήλωση του αντιπροσώπου της Αγγλίας, συμφωνούντων δε των αντιπροσώπων της Ελλάδος και της Τουρκίας καταχωρήθηκε (στα πρακτικά της συνδιάσκεψης της 10ης Ιανουαρίου 1923) διεθνώς, η ύπαρξη του Πατριαρχείου, διατηρούντος τα αναγνωρισμένα θρησκευτικά προνόμια, καταργηθέντων των πολιτικών, διοικητικών και δικαστικών. (Νομικής Σχολής Θράκης: «Πράξεις που υπογράφηκαν στη Λωζάνη)».
Εκτοτε θεωρείται ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει περιορισμένη διεθνή νομική ικανότητα συνέπεια και συνέχεια του εθιμικού χαρακτήρα που φέρει με την αναγνώριση της οικουμενικής του θρησκευτικής αρμοδιότητας και της εγκύρου παρουσίας του, κατόπιν προσκλήσεων σε διεθνείς διασκέψεις διεθνών οργανισμών, ενισχυόμενης (μετά την Συνθήκη της Λωζάνης) από την δικαιοπρακτική του ικανότητα να συνομολογεί συνθήκες, όπως με την Πολωνία, Αλβανία, Φιλανδία για την ρύθμιση του εκκλησιαστικού καθεστώτος των Ορθοδόξων κατοίκων.
Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ως Οικουμενικός Πατριάρχης και ως Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, υποστηρίζεται ότι εκ της Οικουμενικής Θρησκευτικής του αποστολής και αρμοδιότητος (αυτό κρατείται σαν ιδιαίτερης σημασίας), που αναγνωρίζεται είτε συμβατικά είτε εθιμικά, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει διπλή προσωπικότητα (Γ. Ζωτιάδης) αφενός σαν πρόσωπο υπερεθνικού χαρακτήρα από την φύση του, ως οικουμενικού θρησκευτικού διεθνούς θεσμού και αφετέρου σε ότι αφορά την αρχιεπισκοπική, στην Κωνσταντινούπολη, άσκηση αρμοδιοτήτων, ενεργουμένων υπό την νόμιμη ιδιότητα προσώπου δημοσίου δικαίου, υπαγομένου στην Τουρκική έννομη τάξη.
Ο Μητροπολίτης Εφέσου Χρυσόστομος, Ακαδημαϊκός μιλώντας το 1994 προς τους Ελληνες Δικαστές, (εορτασμός Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη), με θέμα «Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον»*, είπε: «Για την τουρκική πλευρά το οικουμενικό πατριαρχείο δεν αναγνωρίζεται ούτε ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, ούτε ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Θεωρείται, όπως είπα, καθίδρυμα τουρκικής νομικής κάλυψης. Εμείς σαν πατριαρχείο, στις επαφές μας με την Άγκυρα, είτε μέσω νομαρχίας, είτε με απ’ ευθείας επισκέψεις, επικοινωνίες και αναφορές μας, εμφανίζουμε τον ιδιότυπο χαρακτήρα του πατριαρχείου ως «θεσμού sui generis». Αυτό παρέχει στο πατριαρχείο την όση χρειάζεται διαπραγματευτικότητα με την κυβέρνηση και του παρέχει ταυτόχρονα την απαιτούμενη νομο-πολιτειακή κάλυψη. Με την κάλυψη αυτή το πατριαρχείο έχει τη δυνατότητα, σαν πνευματικό καθίδρυμα και όχι σαν «κράτος εν κράτει», με πολλή ευαισθησία και σύνεση, με όλα τα μέσα που διαθέτει, να συνάπτει διάλογο με την κυβέρνηση και να προωθεί τα ζητήματα που το απασχολούν και που απασχολούν και το ποίμνιό του, εις τρόπον ώστε να μην υπάρχει κενό διαπραγματευτικού φορέα στα θέματα της ομογένειας.
Θεσμός, λοιπόν, sui generis το πατριαρχείο ως προς τα έσω.
Προκειμένου για τις σχέσεις και τις δραστηριότητες του θεσμού προς τα έξω: Το οικουμενικό πατριαρχείο σε όλες τις παρουσίες του σε διεκκλησιαστικούς οργανισμούς (Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Εκκλησιών κλπ) ή σε διεθνείς τοιούτους (Συμβούλιο της Ευρώπης, ΕΟΚ κλπ) και φυσικά και σε όλα τα συναφή συνέδρια, συνελεύσεις, διασκέψεις κλπ, εντάσσεται στην κατηγορία των «non-governmental bodies», δηλ. των μη-κυβερνητικών ιδρυμάτων. Αυτό του δίνει τη δυνατότητα μιας σωστής και νομότυπης παρουσίας στα σημερινά, ανοικτά για όλους τους υγιείς θεσμούς, διεκκλησιαστικά και παγκοσμια «fora».Από την παράθεση, με κάθε συντομία, ιστορικών στοιχείων που αφορούν αφενός απαρέγκλητες αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, εκ των οποίων κατέχει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως τον τίτλο Οικουμενικός, και αφετέρου την εντός της νομίμου τάξης, όπως αυτή ιστορικά διαμορφώθηκε, ανέκαθεν το Πατριαρχείο έτυχε αναγνώρισης σαν γηγενής ύψιστος εκκλησιαστικός οργανισμός.
Τα δικαιώματα και οι αρμοδιότητες του Οικουμενικού Πατριαρχείου οφείλονται στα κεκτημένα του, όπως παράγονται κυρίως από τις μετακινήσεις και ανακατατάξεις Ορθοδόξων πληθυσμών που οδήγησαν σε μεγενθύσεις αρμοδιοτήτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου πέραν των ορίων της έδρας του.
Τοιουτοτρόπως εκ των πραγμάτων ανεφύησαν ζητήματα σχέσεων διεθνούς και εσωτερικού δημοσίου δικαίου, πρακτικού ενδιαφέροντος, προκειμένου να επιτευχθεί διακανονισμός ώστε η άσκηση των αρμοδιοτήτων του Οικουμενικού Πατριαρχείου εκτός των ορίων της έδρας του, επί των ανά τον κόσμον υπηρεσιών αυτού, των Μητροπόλεων, παραμένει επιτρεπτή, ανεμπόδιστος, κυρίως παραδεκτή.
Παρά το γεγονός ότι το Διεθνές και Εσωτερικό Δίκαιο αποτελούν διαφορετικές έννομες τάξεις, οι οποίες είναι συγγενείς και ανεξάρτητοι, συναντώνται όμως και αλληλοκατανοούνται στα πλαίσια της θέσπισης αρχών και κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν την βούληση περισσοτέρων κρατών, επί θεμάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινής πνευματικής φύσης.Αρα το Διεθνές Δίκαιο και το Εσωτερικό Δημόσιο Δίκαιο εφαρμόζονται ανεξάρτητα, συνυπάρχουν δε, έστω και αντίθετα, όταν και όπως συνέβαλλαν στην θέσπιση υπερκείμενων αρχών ως κανόνων διεθνούς ισχύος.
Πάντως, οι παραδεκτοί κανόνες του Διεθνούς Δικαίου αποτελούν μέρος του εσωτερικού Δικαίου, χωρίς πρωτεία αλλά με ίση ισχύ.
Το ερέθισμα για την σύνταξη του δημοσιεύματος σήμερα, προήλθε από την πρόσφατη ανακοίνωση του Συμβουλίου της Ευρώπης που τάχθηκε υπέρ της χρήσης του τίτλου «Οικουμενικό» από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Μετά από την εξιστόρηση της καθιέρωσης του τίτλου «Οικουμενικόν Πατριαρχείον» και του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως «Οικουμενικού Πατριάρχη», σύννομο ήταν να υπάρχει συνεργασία με διεθνή όργανα και πολιτειακούς παράγοντες διαχρονικά, ανεμπόδιστη δε ήταν η συνεκτίμησή του μεταξύ των εν ενεργεία αναγνωρισμένων Ηγετών, κατά την αξιολόγηση των οποίων πρόσφατα μάλιστα, μεταξύ εκατό ηγετών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήλθε ενδέκατος, όπως η δημοσίευση του εξωφύλλου του διεθνούς περιοδικού «Times» πρόταξε.
Προκειμένου η κοινότητα συμφερόντων μεταξύ των πολιτειών να υπηρετείται εκτός της διπλωματίας, οδήγησε στην δημιουργία οργάνων που τίθενται στην διάθεση της διεθνούς κοινωνίας.
Οι διεθνείς οργανισμοί προκειμένου να προκαλούν έγκυρες αποφάσεις οφειλόμενες σε συνεργασίες με εξωπολιτειακού χαρακτήρα νομικές οντότητες, που δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις κρατών, βασίζονται στις παραδεκτές, ανάλογες, ικανότητες αυτοδιοικούμενων αρχών, τις οποίες το Διεθνές Δίκαιο χαρακτηρίζει σαν ιδιόρυθμα υποκείμενα.Μεταξύ των απαριθμουμένων στην κατηγορία αυτή υπάγονται «η Αγία Εδρα» που έχει κυριαρχία, εσωτερική και εξωτερική επί της πόλεως του Βατικανού, του Πάπα αναγνωρισθέντος ως Αρχηγού του Κράτους του Βατικανού, απολάβοντος δικαιοπρακτική ικανότητα και του δικαιώματος της ενεργητικής πρεσβεύσεως» (Γ. Ζωτιάδης, Διεθνές Δημόσιον Δίκαιον). Η εξουσία την οποία ασκεί ο Πάπας είναι μεν κοσμική, ασκείται όμως προς εξασφάλιση της πνευματικής ανεξαρτησίας της Αγίας Εδρας.
Στη σειρά των απαριθμουμένων Υποκειμένων του Διεθνούς Δικαίου ακολουθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο απολαμβάνει θρησκευτικών προνομίων που παρεχωρήθησαν από Οικουμενικές Συνόδους («Βουλές» της Ορθοδοξίας), αλλά και από την αναγνώριση κατ’ αρχήν νομικής ικανότητας από το Οθωμανικό Δίκαιο από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή, το 1453, οφειλομένη στην αναγνώριση, από τον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο, πολιτικών, θρησκευτικών, διοικητικών και δικαστικών προνομίων.
Σημειώνεται εδώ ότι τα αρχικά αυτά προνόμια, Εσωτερικού Οθωμανικού Δημοσίου Δικαίου, μετατράπηκαν σε διεθνή με την συμπεριέλευση του νομικού καθεστώτος του Οικουμενικού Πατριαρχείου μεταξύ των ζητημάτων διεθνούς ενδιαφέροντος.
Το καθεστώς των προνομίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της διεθνούς συνεργασίας διατηρήθηκε και με συνθήκη το 1774 κατά την οποία υποσχέθηκε η Υψηλή Πύλη «διαρκή προστασία της Χριστιανικής Θρησκείας και της Εκκλησίας αυτής».
Και συνεχίζεται επί αιώνες αναγνώρισης προνομίων στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ώστε να συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις εκείνες που επέβαλαν στο Διεθνές Δίκαιο να το περιλαμβάνει στην κατηγορία των Ιδιορρύθμων Υποκειμένων, μάλιστα στη σειρά αμέσως μετά την Αγία Εδρα.
Το 1856 η Συνθήκη των Παρισίων περιέχει δήλωση των (μεγάλων) Δυνάμεων κατά την οποία διαπιστώνεται «η μέγιστη αξία» της ανακοίνωσης της Πύλης, έκδοσης νόμου, με τον οποίο αναγνωρίσθηκαν και πάλι νέα προνόμια (σε μη μουσουλμανικές κοινότητες) τα οποία και (αυτό έχει ενδιαφέρον) τέθηκαν υπό την προστασία των Δυνάμεων.
Το 1923 στα πρακτικά της Συνθήκης της Λωζάνης με δήλωση του αντιπροσώπου της Αγγλίας, συμφωνούντων δε των αντιπροσώπων της Ελλάδος και της Τουρκίας καταχωρήθηκε (στα πρακτικά της συνδιάσκεψης της 10ης Ιανουαρίου 1923) διεθνώς, η ύπαρξη του Πατριαρχείου, διατηρούντος τα αναγνωρισμένα θρησκευτικά προνόμια, καταργηθέντων των πολιτικών, διοικητικών και δικαστικών. (Νομικής Σχολής Θράκης: «Πράξεις που υπογράφηκαν στη Λωζάνη)».Εκτοτε θεωρείται ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει περιορισμένη διεθνή νομική ικανότητα συνέπεια και συνέχεια του εθιμικού χαρακτήρα που φέρει με την αναγνώριση της οικουμενικής του θρησκευτικής αρμοδιότητας και της εγκύρου παρουσίας του, κατόπιν προσκλήσεων σε διεθνείς διασκέψεις διεθνών οργανισμών, ενισχυόμενης (μετά την Συνθήκη της Λωζάνης) από την δικαιοπρακτική του ικανότητα να συνομολογεί συνθήκες, όπως με την Πολωνία, Αλβανία, Φιλανδία για την ρύθμιση του εκκλησιαστικού καθεστώτος των Ορθοδόξων κατοίκων.
Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ως Οικουμενικός Πατριάρχης και ως Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, υποστηρίζεται ότι εκ της Οικουμενικής Θρησκευτικής του αποστολής και αρμοδιότητος (αυτό κρατείται σαν ιδιαίτερης σημασίας), που αναγνωρίζεται είτε συμβατικά είτε εθιμικά, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει διπλή προσωπικότητα (Γ. Ζωτιάδης) αφενός σαν πρόσωπο υπερεθνικού χαρακτήρα από την φύση του, ως οικουμενικού θρησκευτικού διεθνούς θεσμού και αφετέρου σε ότι αφορά την αρχιεπισκοπική, στην Κωνσταντινούπολη, άσκηση αρμοδιοτήτων, ενεργουμένων υπό την νόμιμη ιδιότητα προσώπου δημοσίου δικαίου, υπαγομένου στην Τουρκική έννομη τάξη.Ο Μητροπολίτης Εφέσου Χρυσόστομος, Ακαδημαϊκός μιλώντας το 1994 προς τους Ελληνες Δικαστές, (εορτασμός Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη), με θέμα «Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον»*, είπε: «Για την τουρκική πλευρά το οικουμενικό πατριαρχείο δεν αναγνωρίζεται ούτε ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, ούτε ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Θεωρείται, όπως είπα, καθίδρυμα τουρκικής νομικής κάλυψης. Εμείς σαν πατριαρχείο, στις επαφές μας με την Άγκυρα, είτε μέσω νομαρχίας, είτε με απ’ ευθείας επισκέψεις, επικοινωνίες και αναφορές μας, εμφανίζουμε τον ιδιότυπο χαρακτήρα του πατριαρχείου ως «θεσμού sui generis». Αυτό παρέχει στο πατριαρχείο την όση χρειάζεται διαπραγματευτικότητα με την κυβέρνηση και του παρέχει ταυτόχρονα την απαιτούμενη νομο-πολιτειακή κάλυψη. Με την κάλυψη αυτή το πατριαρχείο έχει τη δυνατότητα, σαν πνευματικό καθίδρυμα και όχι σαν «κράτος εν κράτει», με πολλή ευαισθησία και σύνεση, με όλα τα μέσα που διαθέτει, να συνάπτει διάλογο με την κυβέρνηση και να προωθεί τα ζητήματα που το απασχολούν και που απασχολούν και το ποίμνιό του, εις τρόπον ώστε να μην υπάρχει κενό διαπραγματευτικού φορέα στα θέματα της ομογένειας.
Θεσμός, λοιπόν, sui generis το πατριαρχείο ως προς τα έσω.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, εκλέχτηκε ως 270ός στη σειρά των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως, το 1991, σε μια περίοδο μεταβολών και παγκόσμιων ανακατατάξεων και βίας, επιβαρυνομένων με την αλόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή.
Οι διαμορφωθείσες νέες μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ενωση, ενωρίτερα ο ΟΗΕ και η Αφρική, παρέμειναν αμετάκλητοι στην κληρονομηθείσα τάξη σε ότι αφορά το προβάδισμα και την αναγνώριση των ιστορικών θρησκευτικών δικαιωμάτων, στην άσκηση των οποίων έχουν τα θρησκευτικά κέντρα της Δύσης με την Αγία Εδρα και της Ανατολής με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Κατά την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα, με την εκλογή του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, και την ενεργό ηγετική παρουσία Του στα κέντρα λήψης αποφάσεων περί τα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά θέματα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την διαθέσιμη ιστορική εμπειρία και την εσωτερική και διεθνή του υπόσταση, αναδεικνύεται υπολογίσιμη οντότητα.
Η διαμεσολάβηση της θρησκείας ενίσχυε την εφαρμογή των μέτρων πρόνοιας αλλά και καταστολής με την διακρίνουσα αυτή πνευματική ηπιότητα. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπήρξε ο ζητούμενος Ηγέτης, όπως απέδειξαν οι αναπτυχθείσες σχέσεις μεταξύ των Οργανισμών, που είναι επιφορτισμένοι με ρυθμιστικούς ρόλους για την συνεργασία των λαών, που αποφορτίζει την βία και συμβάλλει στην ειρήνευση και την αναζήτηση λύσεων, στην επιβάρυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που οδηγούν στην καταστροφή του βιοοικοσυστήματος.Εκ των πραγμάτων η διαθρησκειακή συμβολή στα σύγχρονα αδιέξοδα έθεσε τη δυναμική της διάθεση στην κατανόηση των αιτιών, που υποκρύπτουν ανωμαλίες εκδηλούμενες με κάθε μέσο, άσχετο στην τάξη, που διακρίνει την ειρηνική διαβίωση των λαών.Σε δύσκολες ώρες η προσφορά των θρησκειών, του Χριστιανισμού, του Ιουδαϊσμού, του Μωαμεθανισμού κλπ. ήταν περισσότερο από ευπρόσδεκτη. Χωρίς συζητήσεις, ανατέθηκε η ευθύνη οργάνωσης και συντονισμού διαθρησκειακής Συνάντησης, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, οι εμπειρίες του οποίου από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών κ.α. στην επιτυχία συναντήσεων χρονολογούνται από μακρού και του οποίου η κορυφή, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, απολαμβάνει της ηγετικής εκτίμησης.
Ανεξιθρησκεία και διαθρησκειακός διάλογος
H κοινή συνάντηση των θρησκευτικών ηγετών στην Κωνσταντινούπολη υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη, με θέμα την ανεξιθρησκεία, ωρίμασε την επακολουθήσασα διαθρησκειακή Συνάντηση των Βρυξελλών, ο συντονισμός της οποίας ανετέθη στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
Η συμπροεδρία της διαθρησκευτικής αυτής Συνάντησης από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Πρόντι, σηματοδοτούσε μια νέα αναβάθμιση του διεθνούς ιστορικού ρόλου αλλά και της ικανότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου να συμβάλλει αποτελεσματικά στη στήριξη της διεθνούς συνεργασίας.
Αναγνωρίζοντας αυτόν ακριβώς τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είχε προηγηθεί πρόσκληση από την τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, (Πρόεδρος Egon Klepsch), σε ειδική συνεδρίαση, το βήμα του οποίου διατίθεται μόνο σε Αρχηγούς Κρατών.
Η διευρωπαϊκή παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη, ήταν ήδη γνωστή στην πρακτική του διεθνούς δικαίου, το οποίον θεωρεί ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο διέπεται από ιδιότυπο νομικό καθεστώς, το οποίο και το κατατάσσει στα ιδιόρρυθμα υποκείμενα του Διεθνούς Δικαίου. (Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Γ. Ζωτιάδης, κ.α.).
Ετσι από την εποχή της Κοινωνίας των Εθνών αλλά και μετέπειτα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης μετέχει σε διεθνείς Συνόδους και Επιτροπές.
Σήμερα, εκ των πραγμάτων διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο πρόσωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, αναβαθμίζεται και επαυξάνεται, όπως διαπιστώνεται από την διαρρεύσασα ήδη εικοσαετία από της εκλογής και ενθρόνισής του, ως του 270ού στη σειρά των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση ενωρίς απέβλεψε στην σημασία που έχει στο μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης με τις αδιαμφισβήτητες χριστιανικές ρίζες της, η Ορθόδοξη Εκκλησία υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ως Επισκοπή το Αγιον Ορος, του οποίου οι παραδόσεις προβλήθηκαν με σειρά κορυφαίων εκθέσεων στις πολιτιστικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Προσφωνών ο Μακαριστός Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή στο Αγιο Ορος είπε: «Η είσοδος της Ελλάδας εις τας Ευρωπαϊκάς Κοινότητας είναι κατά πάγκοινον αναγνώρισιν, ιδικόν Σας έργον. Τα πολιτιστικά και οικονομικά οφέλη αυτής της εντάξεως είναι προφανή. Απαιτείται όμως τώρα να αξιοποιηθούν και πολιτικώς αι νέαι αυταί συνθήκαι, ώστε εις την νέαν οικουμένην της Ευρώπης να καταστή και πάλιν οικουμενική η Ορθοδοξία, και ως καλή ζύμη να ζυμώση το φύραμα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Πολλοί πιστεύουν ότι έχει σημάνει η ώρα της Ορθοδοξίας. Αι σαρωτικαί μεταβολαί εις την Ευρώπην φαίνεται ότι είναι προς τούτο ευνοϊκαί».*
Δύο καθοριστικές αποφάσεις της Ε.Ε. απέδειξαν το Ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για την παρουσία στα ευρωπαϊκά δρώμενα της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
Μετά από πρόσκληση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jacques Delors, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος έκανε επίσημη επίσκεψη στις Βρυξέλλες και μίλησε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (15.11.1994), το βήμα του οποίου παραχωρείται μόνο σε Αρχηγούς Κρατών.
«Επίσημα υπεδέχθη ο Ζακ Ντελόρ τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, στο Στρασβούργο. Η συμμετοχή της Ορθοδοξίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, προϋποθέτει την ηγετική παρουσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως», έγραψε η «Καθημερινή» 5 Μαρτίου 1995.
Η συμπροεδρία της διαθρησκευτικής αυτής Συνάντησης από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Πρόντι, σηματοδοτούσε μια νέα αναβάθμιση του διεθνούς ιστορικού ρόλου αλλά και της ικανότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου να συμβάλλει αποτελεσματικά στη στήριξη της διεθνούς συνεργασίας.
Αναγνωρίζοντας αυτόν ακριβώς τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είχε προηγηθεί πρόσκληση από την τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, (Πρόεδρος Egon Klepsch), σε ειδική συνεδρίαση, το βήμα του οποίου διατίθεται μόνο σε Αρχηγούς Κρατών.
Η διευρωπαϊκή παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη, ήταν ήδη γνωστή στην πρακτική του διεθνούς δικαίου, το οποίον θεωρεί ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο διέπεται από ιδιότυπο νομικό καθεστώς, το οποίο και το κατατάσσει στα ιδιόρρυθμα υποκείμενα του Διεθνούς Δικαίου. (Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Γ. Ζωτιάδης, κ.α.).
Ετσι από την εποχή της Κοινωνίας των Εθνών αλλά και μετέπειτα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης μετέχει σε διεθνείς Συνόδους και Επιτροπές.
Σήμερα, εκ των πραγμάτων διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο πρόσωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, αναβαθμίζεται και επαυξάνεται, όπως διαπιστώνεται από την διαρρεύσασα ήδη εικοσαετία από της εκλογής και ενθρόνισής του, ως του 270ού στη σειρά των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως.Η Ευρωπαϊκή Ενωση ενωρίς απέβλεψε στην σημασία που έχει στο μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης με τις αδιαμφισβήτητες χριστιανικές ρίζες της, η Ορθόδοξη Εκκλησία υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ως Επισκοπή το Αγιον Ορος, του οποίου οι παραδόσεις προβλήθηκαν με σειρά κορυφαίων εκθέσεων στις πολιτιστικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Προσφωνών ο Μακαριστός Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή στο Αγιο Ορος είπε: «Η είσοδος της Ελλάδας εις τας Ευρωπαϊκάς Κοινότητας είναι κατά πάγκοινον αναγνώρισιν, ιδικόν Σας έργον. Τα πολιτιστικά και οικονομικά οφέλη αυτής της εντάξεως είναι προφανή. Απαιτείται όμως τώρα να αξιοποιηθούν και πολιτικώς αι νέαι αυταί συνθήκαι, ώστε εις την νέαν οικουμένην της Ευρώπης να καταστή και πάλιν οικουμενική η Ορθοδοξία, και ως καλή ζύμη να ζυμώση το φύραμα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Πολλοί πιστεύουν ότι έχει σημάνει η ώρα της Ορθοδοξίας. Αι σαρωτικαί μεταβολαί εις την Ευρώπην φαίνεται ότι είναι προς τούτο ευνοϊκαί».*
Δύο καθοριστικές αποφάσεις της Ε.Ε. απέδειξαν το Ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για την παρουσία στα ευρωπαϊκά δρώμενα της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
Μετά από πρόσκληση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jacques Delors, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος έκανε επίσημη επίσκεψη στις Βρυξέλλες και μίλησε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (15.11.1994), το βήμα του οποίου παραχωρείται μόνο σε Αρχηγούς Κρατών.
«Επίσημα υπεδέχθη ο Ζακ Ντελόρ τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, στο Στρασβούργο. Η συμμετοχή της Ορθοδοξίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, προϋποθέτει την ηγετική παρουσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως», έγραψε η «Καθημερινή» 5 Μαρτίου 1995.
Ο Πατριάρχης πραγματοποίησε επίσκεψη και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ενώ πρόσφατα (Σεπτέμβριος 2008), κατόπιν νεώτερης πρόσκλησης, πραγματοποίησε άλλη επίσκεψη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής...
Ύστερα από απόφαση-έγγραφο της Commission Europeenne - Cellule de Prospective, Jerome Vignon, Conseiller principal, Bruxelles, le 24 juin 1994, JV/ML/bp (94) 1713, παρακαλείται «προς διορισμόν και εγκατάστασιν παρά τη έδρα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως μονίμου αντιπροσωπείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έχομεν ευσεβάστως να Σας προτείνωμεν δια το 1997».Σημειώνεται εδώ ότι μόνιμη αντιπροσωπεία έχουν μόνο τα Κράτη Μέλη της Ε.Ε., προκύπτει και προέχει δηλαδή η συνέχεια της νομικής οντότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το Διεθνές Δίκαιο και της συμμετοχής του σε διεθνείς Οργανισμούς, μέλη των οποίων είναι Κράτη.
Ηδη και η Τουρκία, χάρη στην πολιτική βούληση της κυβέρνησης Ερντογάν έκανε ένα βήμα αποκατάστασης αδικίας και συμμορφούμενη με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΟΔΑΔ), επέστρεψε το Εθνικό Ορφανοτροφείο Πριγκήπου στο μόνιμο ιδιοκτήτη του, το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Σε δηλώσεις τους οι δικηγόροι του Πατριαρχείου σημείωσαν ότι η επανεγγραφή στο όνομα του Οικουμενικού Πατριαρχείου σημαίνει και έμμεση αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας, που αρνούνται να αναγνωρίσουν οι κρατικές αρχές της χώρας. («Ανατολή», Νοέμβριος 2010).
Με Ψήφισμα της Συνέλευσης:
Την «Οικουμενικότητα» του Πατριαρχείου αποδέχεται το Συμβούλιο της Ευρώπης
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης αποδέχθηκε τον «οικουμενικό» χαρακτήρα του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, με την έγκριση ψηφίσματος της Επιτροπής των Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το ψήφισμα έχει τίτλο «Θρησκευτική ελευθερία και ανθρώπινα δικαιώματα των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Τουρκία και την μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη» και εγκρίθηκε με σημαντική πλειοψηφία 102 ψήφους υπέρ, 18 κατά και 4 αποχές.
Ζητούν η αντιμετώπιση των μειονοτήτων να γίνεται πλέον από κάθε χώρα, βάσει της Ευρωπαϊκής Συνθήκης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Καλούν τις δύο χώρες να πάρουν μέτρα υπέρ των θρησκευτικών μειονοτήτων, στα θέματα εκπαίδευσης και ιδιοκτησίας και να συμβάλλουν ώστε η πλειοψηφία να μην αντιμετωπίζει τις μειοψηφίες αυτές ως να είναι ξένες στην χώρα τους.
Με τροπολογίες που εγκρίθηκαν και που είχαν υποβληθεί κυρίως με την πρωτοβουλία Βουλγάρων βουλευτών, αναγνωρίσθηκε το νομικό πρόσωπο του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, η δε έκφραση «Ελληνικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο», αντικατεστάθη με την έκφραση «Οικουμενικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο». Αναγνωρίσθηκε επίσης ότι «η Ορθόδοξη Βουλγαρική κοινότητα εντάσσεται στο Οικουμενικό Oρθόδοξο Πατριαρχείο» και απορρίφθηκε η έκφραση «Βουλγαρική Ορθόδοξη Εξαρχεία».
Οι βουλευτές ζητούν επίσης να ξεκαθαρισθεί πλήρως το θέμα των ιδιοκτησιών που ανήκαν στα θρησκευτικά ιδρύματα και τα οποία κατασχέθηκαν το 1974. Επίσης, να υλοποιηθούν οι αποφάσεις που πήρε η ΚΣΣΕ το 2008 για την Ίμβρο και την Τένεδο, με στόχο τη διατήρηση του διπλού πολιτιστικού χαρακτήρα των δύο νήσων, οι οποίες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε σύμβολο της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας.
Την «Οικουμενικότητα» του Πατριαρχείου αποδέχεται το Συμβούλιο της Ευρώπης
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης αποδέχθηκε τον «οικουμενικό» χαρακτήρα του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, με την έγκριση ψηφίσματος της Επιτροπής των Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το ψήφισμα έχει τίτλο «Θρησκευτική ελευθερία και ανθρώπινα δικαιώματα των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Τουρκία και την μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη» και εγκρίθηκε με σημαντική πλειοψηφία 102 ψήφους υπέρ, 18 κατά και 4 αποχές.
Ζητούν η αντιμετώπιση των μειονοτήτων να γίνεται πλέον από κάθε χώρα, βάσει της Ευρωπαϊκής Συνθήκης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Καλούν τις δύο χώρες να πάρουν μέτρα υπέρ των θρησκευτικών μειονοτήτων, στα θέματα εκπαίδευσης και ιδιοκτησίας και να συμβάλλουν ώστε η πλειοψηφία να μην αντιμετωπίζει τις μειοψηφίες αυτές ως να είναι ξένες στην χώρα τους.Με τροπολογίες που εγκρίθηκαν και που είχαν υποβληθεί κυρίως με την πρωτοβουλία Βουλγάρων βουλευτών, αναγνωρίσθηκε το νομικό πρόσωπο του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, η δε έκφραση «Ελληνικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο», αντικατεστάθη με την έκφραση «Οικουμενικό Ορθόδοξο Πατριαρχείο». Αναγνωρίσθηκε επίσης ότι «η Ορθόδοξη Βουλγαρική κοινότητα εντάσσεται στο Οικουμενικό Oρθόδοξο Πατριαρχείο» και απορρίφθηκε η έκφραση «Βουλγαρική Ορθόδοξη Εξαρχεία».
Οι βουλευτές ζητούν επίσης να ξεκαθαρισθεί πλήρως το θέμα των ιδιοκτησιών που ανήκαν στα θρησκευτικά ιδρύματα και τα οποία κατασχέθηκαν το 1974. Επίσης, να υλοποιηθούν οι αποφάσεις που πήρε η ΚΣΣΕ το 2008 για την Ίμβρο και την Τένεδο, με στόχο τη διατήρηση του διπλού πολιτιστικού χαρακτήρα των δύο νήσων, οι οποίες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε σύμβολο της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας.
Διάλογος των Εκκλησιών με τα θεσμικά ευρωπαϊκά όργανα
Από 17-19 Noεμβρίου 2009 πραγματοποιήθηκε στην πόλη Mechelen του Βελγίου η 7η ετήσια συνάντηση των Γραμματέων των Εκκλησιών-μελών της Επιτροπής «Εκκλησία και Κοινωνία» της Συνέλευσης των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών (KEK/CEC).
Η ουσιαστική, αλλά ανεπίσημη αυτή συνάντηση, άφησε να διαφανεί ότι με την ανάληψη αρμοδιότητας για θέματα Εκκλησιών από το Προεδρείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αρχίζει να διαφαίνεται η διαμόρφωση συγκεκριμένης αντίληψης για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει λειτουργικό το άρθρο 17 της Συνθήκης της Λισσαβόνας.
Μένει να ακολουθήσει ο καθορισμός αντίστοιχων αρμοδιοτήτων και στα λοιπά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ένας υπεύθυνος συντονισμός εκ μέρους των Εκκλησιών για μια υψηλού επιπέδου εκπροσώπησή τους στα ανώτατα αυτά Ευρωπαϊκά Όργανα.
Η ουσιαστική, αλλά ανεπίσημη αυτή συνάντηση, άφησε να διαφανεί ότι με την ανάληψη αρμοδιότητας για θέματα Εκκλησιών από το Προεδρείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αρχίζει να διαφαίνεται η διαμόρφωση συγκεκριμένης αντίληψης για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει λειτουργικό το άρθρο 17 της Συνθήκης της Λισσαβόνας.
Μένει να ακολουθήσει ο καθορισμός αντίστοιχων αρμοδιοτήτων και στα λοιπά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ένας υπεύθυνος συντονισμός εκ μέρους των Εκκλησιών για μια υψηλού επιπέδου εκπροσώπησή τους στα ανώτατα αυτά Ευρωπαϊκά Όργανα.
Διεθνές Συνέδριο περί Θρησκειών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τους Άρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου
«Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι ταγμένο στον καλό αγώνα για θρησκευτική ελευθερία για όλους τους λαούς του κόσμου, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς προκαταλήψεις», σημείωσε στο μήνυμά του προς τους συνέδρους ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
«Ο όρος «οικουμενικός» είναι θρησκευτικός και από τη στιγμή που δεν είναι η θρησκεία μου δεν θα ήθελα να χρησιμοποιήσω έναν τέτοιο όρο. Δεν θα ήθελα να υπεισέλθω σε θρησκευτικά ζητήματα. Σέβομαι όλες τις θρησκείες». Αυτή ήταν η εξήγηση που έδωσε ο Τούρκος υπουργός Εγκεμέν Μπαγίς, αρμόδιος για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας του με την Ε.Ε., ερωτηθείς ύστερα από ομιλία του σε Διεθνές Συνέδριο για τις θρησκευτικές ελευθερίες στην Τουρκία, για ποιο λόγο δεν χρησιμοποίησε τον όρο «οικουμενικός». Αναφερόμενος στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης επανέλαβε την πρόσφατη θέση του Ταγίπ Ερντογάν ότι η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να ξεπεράσει τις νομικές δυσκολίες. Το συνέδριο διοργάνωσαν οι Αρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και πραγματοποιείται στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.
Οι Η.Π.Α. και η Ε.Ε.
Οι δύο Οικουμενικοί Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως, ο μακαριστός Δημήτριος και ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος κατόπιν προσκλήσεων από τους Προέδρους των ΗΠΑ, έτυχαν υποδοχής κατά την εθιμοτυπική τάξη που δικαιούνται Αρχηγοί Κρατών και που οφείλεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο από τα κεκτημένα ιστορικά προνόμια της οικουμενικότητας του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. George Bush οδήγησε εις το Προεδρικόν βήμα με το έβλημα του Προέδρου των ΗΠΑ τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Κάτι με χωρίς προηγούμενο. Ο τ. Πρόεδρος των ΗΠΑ υποδέχθηκε επίσης τον Οικουμενικόν Πατριάρχη κυρό Δημήτριο κατά την τελετή της επίσημης υποδοχής στην μεγάλη αίθουσα τελετών του Κογκρέσσου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. (Περιοδικό «Πρόθεσις», αριθ. τεύχους 3, Ιούλιος 1995 1995, εκδότης Ιωάννης Ν. Παπαμιχαλάκης).
Την αυτή υποδοχή έτυχε προσκληθείς και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ κ. Μπαράκ Ομπάμα στις 3 Νοεμβρίου 2009.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. George Bush οδήγησε εις το Προεδρικόν βήμα με το έβλημα του Προέδρου των ΗΠΑ τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Κάτι με χωρίς προηγούμενο. Ο τ. Πρόεδρος των ΗΠΑ υποδέχθηκε επίσης τον Οικουμενικόν Πατριάρχη κυρό Δημήτριο κατά την τελετή της επίσημης υποδοχής στην μεγάλη αίθουσα τελετών του Κογκρέσσου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. (Περιοδικό «Πρόθεσις», αριθ. τεύχους 3, Ιούλιος 1995 1995, εκδότης Ιωάννης Ν. Παπαμιχαλάκης).
Την αυτή υποδοχή έτυχε προσκληθείς και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ κ. Μπαράκ Ομπάμα στις 3 Νοεμβρίου 2009.
Η Βουλή των Η.Π.Α εξαίρει τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριάρχη, υπερμάχου της ειρήνης και της συνύπαρξης των λαών
Την προσωπικότητα και τον παγκόσμιο ρόλο που διαδραματίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος εξήρε η Βουλή των Αντιπροσώπων σε ψήφισμά της, που εξέδωσε με την ευκαιρία της επίσημης επίσκεψής του, που πραγματοποίησε στις ΗΠΑ από τις 20 Οκτωβρίου 2009 και στο πλαίσιο της οποίας επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον στις 2 Νοεμβρίου 2009.
Με αυτό, η Βουλή καλωσόρισε στην Ουάσιγκτον τον πνευματικό ηγέτη 300 εκατομμυρίων Ορθόδοξων Χριστιανών ανά τον κόσμο και εκατομμυρίων Ορθοδόξων πολιτών των ΗΠΑ, ο οποίος φιλοξένησε μια οικουμενική συνάντηση.
Τονίζεται επίσης ότι «το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη είναι πνευματική κοιτίδα της παλαιότερης και δεύτερης σε αριθμό πιστών χριστιανικής Εκκλησίας στον κόσμο».
Τονίζεται ακόμη, ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένας ηγέτης που αγωνίζεται για την παγκόσμια ειρήνη, τη μεγαλύτερη κατανόηση μεταξύ των θρησκειών και τον σεβασμό του περιβάλλοντος και γι’ αυτό άλλωστε, πολλοί τον αποκαλούν «Πράσινο Πατριάρχη».
Την προσωπικότητα και τον παγκόσμιο ρόλο που διαδραματίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος εξήρε η Βουλή των Αντιπροσώπων σε ψήφισμά της, που εξέδωσε με την ευκαιρία της επίσημης επίσκεψής του, που πραγματοποίησε στις ΗΠΑ από τις 20 Οκτωβρίου 2009 και στο πλαίσιο της οποίας επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον στις 2 Νοεμβρίου 2009.Με αυτό, η Βουλή καλωσόρισε στην Ουάσιγκτον τον πνευματικό ηγέτη 300 εκατομμυρίων Ορθόδοξων Χριστιανών ανά τον κόσμο και εκατομμυρίων Ορθοδόξων πολιτών των ΗΠΑ, ο οποίος φιλοξένησε μια οικουμενική συνάντηση.
Τονίζεται επίσης ότι «το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη είναι πνευματική κοιτίδα της παλαιότερης και δεύτερης σε αριθμό πιστών χριστιανικής Εκκλησίας στον κόσμο».
Τονίζεται ακόμη, ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένας ηγέτης που αγωνίζεται για την παγκόσμια ειρήνη, τη μεγαλύτερη κατανόηση μεταξύ των θρησκειών και τον σεβασμό του περιβάλλοντος και γι’ αυτό άλλωστε, πολλοί τον αποκαλούν «Πράσινο Πατριάρχη».
Η συνάντηση της υπουργού Εξωτερικών των Η.Π.Α Hillary Clinton με τον Οικουμενικό Πατριάρχη
Στις 28 Οκτωβρίου 2009, στη Νέα Υόρκη, πραγματοποιήθηκε επίσημη συνάντηση του πρ. Προέδρου των ΗΠΑ κ. Bill Klinton με την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, στο πλαίσιο της οποίας τέθηκαν υπόψη του τα χρονίζοντα ζωτικά προβλήματα, τόσο του Κέντρου της Ορθοδοξίας, όσο και της Ομογένειας.
Κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης παρακάθησε σε γεύματα, τα οποία παρέθεσαν προς τιμή του ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, η ηγεσία του Κογκρέσσου και η Υπουργός Εξωτερικών κα Hillary Klinton, το ενδιαφέρον της οποίας έχει εκφραστεί και τότε και επανειλημμένα στο παρελθόν αλλά και στο πλαίσιο της πρόσφατης συνάντησης που είχε με τον Παναγιώτατο.
Κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης παρακάθησε σε γεύματα, τα οποία παρέθεσαν προς τιμή του ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, η ηγεσία του Κογκρέσσου και η Υπουργός Εξωτερικών κα Hillary Klinton, το ενδιαφέρον της οποίας έχει εκφραστεί και τότε και επανειλημμένα στο παρελθόν αλλά και στο πλαίσιο της πρόσφατης συνάντησης που είχε με τον Παναγιώτατο.
Επίσκεψη στις 16 Ιουλίου 2011:
Στήριξη στο Πατριαρχείο από τις Η.Π.Α
Την έδρα της Πρωτόθρονης Εκκλησίας της Ορθοδοξίας στο Φανάρι επισκέφθηκε η Yπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κα Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον, όπου συναντήθηκε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
Στην Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ επιφυλάχθηκε η προβλεπόμενη από την Πατριαρχική Τάξη υποδοχή. Την ανέμενε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος, ο οποίος την συνόδευσε μέχρι το Πατριαρχικό Γραφείο, όπου την υποδέχθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε θερμή και εγκάρδια ατμόσφαιρα. Η κα Κλίντον έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ζητήματα που απασχολούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις του. Ιδιαιτέρως συζητήθηκε το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης με τον Πατριάρχη να σημειώνει πως «αρκετά είναι τα 40 χρόνια «σιωπής» της Σχολής» ενώ τέθηκε και το θέμα των κοινοτικών περιουσιών. Η Yπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ εξέφρασε την στήριξή της στα θέματα που απασχολούν το Πατριαρχείο.
Επίσης συζητήθηκαν οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες του «Πράσινου Πατριάρχη» - υπενθύμισε η κα Κλίντον τον ανεπίσημο τίτλο που έχει αποδοθεί στον Προκαθήμενο της Ορθοδοξίας για το ενδιαφέρον που δείχνει για την προστασία της φύσης - καθώς επίσης και οι πρωτοβουλίες του Θρόνου για την προώθηση του διαθρησκειακού διαλόγου, ιδιαιτέρως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου. Ζήτησε μάλιστα να τεθούν στη διάθεσή της τα πορίσματα των διαλόγων αυτών, που ξεκίνησαν το 1994 με την Συνάντηση του Βοσπόρου και τη Διακήρυξη που υπεγράφη τότε και συνεχίστηκαν το 2001 στις Βρυξέλλες, το 2004 στην Αθήνα και το 2005 στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε σε ορισμένα θετικά βήματα της Κυβέρνησης Ερντογάν, ενώ ευχαρίστησε την Κυβέρνηση των ΗΠΑ για το διαχρονικό και αμείωτο ενδιαφέρον της για τα ζητήματα της Πρωτόθρονης Εκκλησίας της Ορθοδοξίας.
Στήριξη στο Πατριαρχείο από τις Η.Π.Α
Την έδρα της Πρωτόθρονης Εκκλησίας της Ορθοδοξίας στο Φανάρι επισκέφθηκε η Yπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κα Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον, όπου συναντήθηκε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.Στην Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ επιφυλάχθηκε η προβλεπόμενη από την Πατριαρχική Τάξη υποδοχή. Την ανέμενε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος, ο οποίος την συνόδευσε μέχρι το Πατριαρχικό Γραφείο, όπου την υποδέχθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε θερμή και εγκάρδια ατμόσφαιρα. Η κα Κλίντον έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ζητήματα που απασχολούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις του. Ιδιαιτέρως συζητήθηκε το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης με τον Πατριάρχη να σημειώνει πως «αρκετά είναι τα 40 χρόνια «σιωπής» της Σχολής» ενώ τέθηκε και το θέμα των κοινοτικών περιουσιών. Η Yπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ εξέφρασε την στήριξή της στα θέματα που απασχολούν το Πατριαρχείο.
Επίσης συζητήθηκαν οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες του «Πράσινου Πατριάρχη» - υπενθύμισε η κα Κλίντον τον ανεπίσημο τίτλο που έχει αποδοθεί στον Προκαθήμενο της Ορθοδοξίας για το ενδιαφέρον που δείχνει για την προστασία της φύσης - καθώς επίσης και οι πρωτοβουλίες του Θρόνου για την προώθηση του διαθρησκειακού διαλόγου, ιδιαιτέρως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου. Ζήτησε μάλιστα να τεθούν στη διάθεσή της τα πορίσματα των διαλόγων αυτών, που ξεκίνησαν το 1994 με την Συνάντηση του Βοσπόρου και τη Διακήρυξη που υπεγράφη τότε και συνεχίστηκαν το 2001 στις Βρυξέλλες, το 2004 στην Αθήνα και το 2005 στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε σε ορισμένα θετικά βήματα της Κυβέρνησης Ερντογάν, ενώ ευχαρίστησε την Κυβέρνηση των ΗΠΑ για το διαχρονικό και αμείωτο ενδιαφέρον της για τα ζητήματα της Πρωτόθρονης Εκκλησίας της Ορθοδοξίας.
Είναι η τρίτη φορά που η κα Κλίντον συναντάται με τον Προκαθήμενο της Ορθοδοξίας στο Φανάρι. Οι προηγούμενες επισκέψεις της έγιναν με την ιδιότητα της Πρώτης Κυρίας, το 1996 μαζί με την κόρη της Τσέλσι και το 1999 συνοδεύοντας τον σύζυγο της Μπιλ Κλίντον, τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ.
Η τελευταία τους συνάντηση είχε γίνει στην έδρα του State Department, στην Ουάσινγκτον, το Νοέμβριο του 2009.
Κατά τη συνάντηση παρέστη ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος.
Στη συνέχεια ο Πατριάρχης παρουσίασε στην αίθουσα του Θρόνου του παρευρεθέντας Αρχιερείς και ακολούθως η Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. προσκύνησε στον Πατριαρχικό Ναό.
*
* *
Η παράθεση ιστορικών, νομικών και πραγματικών στοιχείων και γεγονότων συμβάλλουν στην κατανόηση του Νομικού καθεστώτος τόσο του «Οικουμενικού Πατριαρχείου» όσο και του «Οικουμενικού Πατριάρχη» σαν διεθνούς υπόστασης έννομης τάξης και ηγεσίας.
Αν κάποτε λέγεται ότι «ο Τύπος τρώει την ουσία» αυτό δεν συμβαίνει στην περίπτωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο ακριβώς ως μη κυβερνητικό ίδρυμα χαίρει μιας νομότυπης παρουσίας στα διεκκλησιαστικά και παγκόσμια «fora» όπου απαιτείται ή δικαιολογείται η παρουσία του, με την διατύπωση βαρύνουσας γνώμης, παρεμβάσεις και συνακόλουθα την δυνατότητα προσφοράς καλών υπηρεσιών, γενικά αποδεκτών.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ενωση με το Γραφείο Βρυξελλών του Οικουμενικού Πατριαρχείου που ίδρυσε «τιμής ένεκεν» κατά παραχώρηση αναλόγου δικαιώματος που ισχύει για τα μέλη της, παρακολουθεί τους ανθρώπινους προβληματισμούς για την «ειρήνη του σύμπαντος κόσμου», την διάσωση του περιβάλλοντος, την εξυπηρέτηση του ομογενούς ορθόδοξου ποιμνίου κατά καθήκον «πνευματικού θεσμού sui generis για το εσωτερικό και σαν μη κυβερνητικού για ιδρύματος τους έξω».
Κατά τη συνάντηση παρέστη ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος.
Στη συνέχεια ο Πατριάρχης παρουσίασε στην αίθουσα του Θρόνου του παρευρεθέντας Αρχιερείς και ακολούθως η Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. προσκύνησε στον Πατριαρχικό Ναό.
*
* *
Η παράθεση ιστορικών, νομικών και πραγματικών στοιχείων και γεγονότων συμβάλλουν στην κατανόηση του Νομικού καθεστώτος τόσο του «Οικουμενικού Πατριαρχείου» όσο και του «Οικουμενικού Πατριάρχη» σαν διεθνούς υπόστασης έννομης τάξης και ηγεσίας.
Αν κάποτε λέγεται ότι «ο Τύπος τρώει την ουσία» αυτό δεν συμβαίνει στην περίπτωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο ακριβώς ως μη κυβερνητικό ίδρυμα χαίρει μιας νομότυπης παρουσίας στα διεκκλησιαστικά και παγκόσμια «fora» όπου απαιτείται ή δικαιολογείται η παρουσία του, με την διατύπωση βαρύνουσας γνώμης, παρεμβάσεις και συνακόλουθα την δυνατότητα προσφοράς καλών υπηρεσιών, γενικά αποδεκτών.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ενωση με το Γραφείο Βρυξελλών του Οικουμενικού Πατριαρχείου που ίδρυσε «τιμής ένεκεν» κατά παραχώρηση αναλόγου δικαιώματος που ισχύει για τα μέλη της, παρακολουθεί τους ανθρώπινους προβληματισμούς για την «ειρήνη του σύμπαντος κόσμου», την διάσωση του περιβάλλοντος, την εξυπηρέτηση του ομογενούς ορθόδοξου ποιμνίου κατά καθήκον «πνευματικού θεσμού sui generis για το εσωτερικό και σαν μη κυβερνητικού για ιδρύματος τους έξω».
* Σημείωση: Ο κ. Ιωάννης Ν. Παπαμιχαλάκης είναι Επικοινωνιολόγος, Μέγας Αρχων, δ. Πρόεδρος των Αρχόντων του Οικουμενικού Πατριαρχείου (1998-2008) και Τακτικόν Μέλος Συνοδικής Επιτρoπής Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος. Σύμβουλος Επικοινωνίας των Δικαστικών και Εισαγγελικών Ενώσεων. Αρθρογραφία: «Kαθημερινή», 14 Oκτωβρίου 2001: «Η ανανέωση διεθνώς των προνομίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου». «Ο διεθνής χαρακτήρας του Οικουμενικού Πατριαρχείου» - «Τhe International Character of the Istitution of the Ecumenical Patriarchate» - «Le Caractere Interantional de l’ Institution du Patriarcat Oecumenique». Του ιδίου: «Η Διαθρησκειακή συνάντηση των Βρυξελλών προέκταση του διεθνούς χαρακτήρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου».
Πηγές:
- Εκδοση «Συνδέσμου Ανωτάτων και Ανωτέρων Δικαστικών Λειτουργών» και «Ενωσης Εισαγγελέων Ελλάδος», Αθήνα 1994.
- Εκδοση «Συνδέσμου Ανωτάτων και Ανωτέρων Δικαστικών Λειτουργών» και «Ενωσης Εισαγγελέων Ελλάδος», Αθήνα 1994.
- Περιοδικό «Ευθύνη», τεύχος 436, Απρίλιος 2008, αφιέρωμα: «Ο Χριστιανισμός στην Ευρώπη του 21ου αιώνα».
-Nίκου Μαγγίνα, «Πολίτης», Ιανουάριος 2011
http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=6786
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου